مامان بابا های عزیز. درست است که سلام کردن بخش مهمی از تربیت کودکان به حساب می‌آید ، ولی اگر سلام کردن، مانند رفتار های دیگر با اجبار و تهدید کردن کودک باشد، نتیجه ی عکس می‎دهد. اگر بخواهیم مدام به کودکمان یادآوری کنیم که اگر بابا آمد سلام کن، اگر مامان آمد سلام کن، مهمانی رفتیم سلام کن، بچه های مودب سلام می‌کنند و بخواهیم با این دیالوگ ها با کودک صحبت کنیم مطمئناً می‌تواند نتیجه ی معکوس دهد.کاری که می‌تواند تاثیر گذار باشد این است که، سلام کردن را در قالب بازی و قصه آموزش دهیم. البته آموزش ما به صورت غیرمستقیم باید باشد. مثلا اینکه می‌توانیم بازی ای برای کودکمان طراحی کنیم به عنوان بازی سلام کردن که در آن سلام کردن به زبان های مختلف را به کودک آموزش دهیم. مثلا انگلیسی ها می‌گویند Hi و...2 یا 3 مدل را آموزش دهیم و هر جایی که می‌رویم بین خودمان یک بازی سلام کردن باشد و هرکس به زبانی که بلد است سلام کند و هرکس زودتر این کار را انجام دهد، جایزه ای برایش در نظر بگیریم. این می‌تواند تاثیر مثبت بیشتری داشته باشد و چون کودکان الگوپذیری زیادی از والدین دارند خودمان سعی کنیم سلام کردن را مهم تر جلوه دهیم، مثلا سلام کردن به همسرمان پای تلفن پرهیجان باشد.هروقت کودک این کار را انجام دهد تشویق کنیم ولی اگر این کار را انجام نداد عکس العمل منفی نشان ندهیم.

دکتر نسیم گرامی زادگان دکترای تخصصی کودک و نوجوان

اینستاگرام:mahdhaye_elahe

ابتدا باید دلیل اینکه کودک تنها نمی‌خوابد بررسی شود. ممکن است به خاطر ترس یا اضطراب ریشه ای باشد برای مثال ممکن است کودک ترس از تاریکی داشته باشد ، کابوس می‌بیند ،  اختلال در خواب دارد و یا از چیزی داخل اتاقش می‌ترسد.گاهی اوقات نیز ممکن است به دلیل وابستگی به مادر باشد و یا محبت و امنیت عاطفی را از سوی پدر و مادر ندارد و می‌ترسد که از آنها جدا شود.به این دلیل باید روابط خانوادگی بررسی شود که آیا کودک به جز تنها نخوابیدن مشکل دیگری دارد یا خیر. زیرا در صورت داشتن اضطراب ، ممکن است جای دیگری اضطرابش را نشان دهد.روابط عاطفی پدر و مادر نیز باید بررسی شود. نکته ی دیگر این که چهارسالگی سن  بدی برای جدا کردن کودک از رخت خواب پدر و مادرش است. به عقیده ی ما معمولا پروسه ی جدا سازی کودک از رخت خواب پدر و مادر از یک یا یک و نیم سالگی شروع می‌شود و تا دوسالگی کودک باید تقریبا در اتاق جداگانه از پدر و مادر باشد. زیرا پس از این مدت کودک ترس از تاریکی را متوجه می‌شود و می‌فهمد و جداکردنش از پدر و مادر سخت تر است.بنابراین دلیل نخوابیدن کودک در اتاق جداگانه ممکن است دلایل مختلفی داشته باشد و که هر دلیل باید مورد بررسی و مشاوره قرار بگیرد.

«دکتر نسیم گرامی زادگان ، دکتری تخصصی کودک و نوجوان»

با توجه به اینکه اولین جامعه ای که کودک وارد آن می‌شود ، خانه و خانواده است مطمئناً اولین چیزی که روی اعتماد به نفس تاثیر دارد عامل خانواده است. پس ابتدا اگر کودکی اعتماد به نفس کافی را ندارد باید ریشه آن را در خانواده جست و جو کنیم و ببینیم که ما چقدر توانستیم اعتماد به نفس را از کودک بگیریم یا به او منتقل کنیم. یکی از عامل های از بین رفتن اعتماد به نفس کودک این است که از کودکان توقع دارید در قبال کار هایی که برایشان انجام داده ایم بهترین کار ها را برای ما انجام دهند و بهترین جواب را بگیریم و با کوچکترین مشکل و رفتار بد کودک و یا رفتاری که مورد پسند ما نیست ، سریع انگشت اتهام به سوی کودک می‌گیریم که این کار تو خیلی بد بود ، دیگر دوستت ندارم ، رفتارت زشت بود ، دختر/پسر بدی هستی و سریعا از افعال منفی استفاده می‌کنیم که این عامل بسیار مهمی در برهم زدن اعتماد به نفس کودکان است.

کاری که ما از زمان کودکی می‌توانیم برای افزایش اعتماد به نفس کودک انجام دهیم این است که اگر کاری  که با آن موافق نیستیم را انجام داد ، به جای استفاده از افعال منفی و منفی نگری بهتر است که نقاط و نکات مثبت را به کودک گوشزد کنیم و در نهایت بگوییم این رفتار اشتباه بود. برای مثال اگر کودک کار اشتباهی انجام داد می‌توانیم به او بگوییم تو خیلی دختر/پسر خوبی هستی ، بهت افتخار می‌کنم ، خداروشکر می‌کنم که خدا تورا به ما داده ، تو خیلی با استعداد هستی ولی رفتارت، رفتار مناسبی نبود و من را ناراحت کرد.

اگر کلمات را اینگونه بیان کنیم و ارتباط گرفتن پدر و مادر با کودک به این شکل باشد ، کودک کمترین آسیب را ‌می‌بیند و به داشته های خود مطمئن می‌شود.ولی اگر پدر و مادر داشته های کودک را زیر سوال ببرند و انتظار دارد که همه ی نکات کودک عالی باشد ، مطمئنا می‌تواند در سنین بزرگسالی برای کودک مشکل ساز باشد و مشکلات اعتماد به نفس را در این کودکان مشاهده کنیم (مخصوصا در سنین ورود به جامعه ی دوم ، مدرسه ) در صورتی که باید ابتدا سعی کنیم به کودک مسئولیت بدهیم ، اگر کار بدی انجام می‌دهند باید ابتدا نکات مثبت را به کودک بگوییم و سپس نکات منفی را به او گوشزد کنیم و از آنها بخواهیم در مورد کارهای مختلف نظر بدهند و نظر کودک را داشته باشیم.

دکتر نسیم گرامی زادگان ، دکتری تخصصی کودک و نوجوان

گاهی سن کودک و حرف هایی که می زنه با هم تناسب ندارن؛ گاهی از ادبیاتی استفاده می کنه که شما متحیر می مونید.  در ارتباط با کودکانی که بیشتر راجع به مسائل بزرگترها صحبت می کنن، یا با بزرگترها شوخی می کنن، باید ریشه رو توی نحوه رشد و نوع خانواده اونها جستجو کرد.
بعضی از این کودکان که رفتارهای بزرگترها رو در واقع تقلید می کنن، توی خانواده های کم جمعیت بزرگ شدن و تک فرزند بودن. در واقع کودک از وقتی که چشم باز کرده با بزرگترها برخورد داشته و ناخودآگاه اغلب روابطش با کسانیه که از خودش بزرگتر بودن، پس در معرض پدیده هایی قرار گرفته که متناسب با سنش نبوده. این بچه ها کودکیشون کوتاه می شه و زود بزرگ می شن. حضور دائمی در جمع بزرگترها، تماشای فیلم ها، سریال ها و قرار گرفتن در معرض رسانه هایی که مناسب سن کودک نیست، صحبت کردن با کودک و یا در حضور او درباره مسائل اقتصادی، اجتماعی، اخلاقی و به طور کلی مسائل روزی که ما درباره اونها صحبت می کنیم، از جمله مسائلیه که باعث می شه کودکان در معرض بزرگسالی قرار بگیرن چرا که کودک مثل ضبط صوت هرچی رو که می شنوه ضبط و  شروع به تکرار اون جملات می کنه.
 گاهی کودک برای اینکه توجه دیگران رو به خودش جلب کنه شروع به تقلید رفتار و گفتار بزرگترها می کنه. شما به عنوان والدین کودک باید بدون هر گونه عکس العمل تندی نسبت به رفتار های او بی اعتنایی کنید.
توصیه می شه بچه ها رو توی محیط هایی قرار بدید که بیشتر با هم سن و سالهای خودشون ارتباط داشته باشن؛ توی مهمانی ها سعی کنید تعدادی بچه باشه که با همدیگه بازی کنن و صحبت هایی از جنس کودکی داشته باشن. معمولا وقتی در یک مهمانی حاضر می شوید که هیچ بچه ای حضور ندارد کودک مجبوره که کنار شما بشینه و به حرف های بزرگونه ای گوش بده که مناسب سنش نیست.

وحیده علی میرزائی روانشناس کودک

child_knowledge@

مامان عزیز، هیچوقت سعى نکنید براى ترک عادت کودک به او فشار بیارید، چون ممکنه باعث تقویت و تشدید عادت در او بشه.

- به کودک کمک کنید تا روشهاى مقابله با تنشها و فشارهاى روانى رو یاد بگیره. مثلاً با شما صحبت کنه، ورزش کنه، با دوستش صحبت کنه و... -اگه دوستاش توی مدرسه یه بار او رو توی این حالت ببینن و مورد تمسخر قرارش بدن، کودک نا خوداگاه نسبت به این عمل اکراه پیدا می‌کنه. -سعى کنید دست هاى کودک رو به نوعى مشغول نگه دارید. (نقاشى بکشه، کاردستى بسازه، مجسمه هاى سفالى درست کنه و....) -می‌تونید با او وارد بازی بشید. یه تقویم یه ماهه روی یخچال بذارید و روزهایی که او رو در حین این عمل ندیدید رو علامت‌گذاری کنید. در پایان ماه به‌خاطر پیشرفتش به او جایزه بدید. - شنیدن داستانى شیرین، ماجرایى افسانه اى و خاطره اى از دوران کودکى، موجب آرامش کودک هنگام خواب مى شه.- اگر در انجام این کار از خودش پیشرفت کمی نشون داد، او رو سرزنش نکنید. احساس ناتوانی در او باعث ادامه دادن این کار می شه.- تماس بدنى (مثل نوازش کردن) موجب آرامش، امنیت و آسودگى کودک مى شه و او رو از اضطراب و نگرانى رها مى کنه. سعى نکنید با مسخره کردن و شرمنده کردن کودک او رو مجبور به ترک عادت کنید، چون این رفتارها باعث خودکم بینى و احساس بى ارزشى توی کودک مى شه.- سعى کنید عواملى رو که باعث آزار روحى کودک مى شه از بین ببرید.- زمانى که کودک انگشتش رو مى مکه، با او بازى نکنید و به او توجه نکنید. اما زمانى که انگشتش را از دهانش درآورد، به او توجه کنید و او رو نوازش کنید . -هر چه سن بچه‌ها بالاتر می‌ره و در جمع دوستانشون قرار می‌گیرن، از ترس مسخره شدن این کار رو کمتر انجام می‌دن تا کم‌کم از سر اونها می‌افته. - زمانى که کودک انگشتش رو مى مکه، او رو جلوى آیینه ببرید و فقط اجازه بدید خودش را در آن حال ببیند.

وحیده علی میرزائی روانشناس کودک

child_knowledge@

با سلام خدمت شما مادر ارجمند

١. بپذیریم که کودکان ٢سال به بالا تمایل شدیدی برای نافرمانی دارند و این یک رفتار طبیعی است اما کودکانی که برای تمام خواسته های خود جنجال براه می‌اندازند و در حال جنگ مداوم با والدین هستند یا اتصال عاطفی اشان با والدین قطع شده و کودک به اندازه کافی توجه و محبت دریافت نمی‌کند که می‌تواند به دلایلی مختلفی چون شغل مادر ، ورود نوزاد تازه وارد در خانواده ، مشاجرات والدین باشد یا بیش از اندازه مورد توجه قرار گرفته اند و یا اینکه با پدیده والد سخت گیر اما ضعیف روبرو هستیم یعنی والدین در برابر هر خواسته کودک به شدت پافشاری می‌کنند اما در نهایت بازنده ماجرا والد است و کودک همیشه به خواسته خود رسیده است.

٢.تا حد ممکن کودک در شرایطی که احتمال لج بازی در آن شرایط وجود دارد قرار نگیرد و در برابر قشقرق هایش از تکنیک « کودک سحر آمیز » و پرت کردن حواس استفاده نمایید ، به مقاله ای که در مورد این تکنیک در سایت منتشر خواهد شد مراجعه فرمایید.

٣.بطور کلی استفاده از تبلت و تلویزیون برای کودکان زیر دوسال توصیه نمیشود و کودکانی که به هر دلیلی از بازی محروم هستند به تبلت و تلویزیون تمایل نشان می‌دهند همچنین وابستگی کودک به تبلت و تلویزیون می تواند حاکی از فاصله کودک با والدین باشد ، بررسی کنید و پیدا کنید چه چیزی این فاصله را پر کرده ، شغل شما ، بی‌حوصلگی برای بازی با کودک ، مشکلات زناشویی ، وسواس و حساسیت نسبت به برهم خوردن نظم منزل و ...

۴.ارتباط با برخی کودکان به دلایل خلقی و ژنتیکی از سایر کودکان سخت‌تر است به این دسته از کودکان ، کودکان دشوار می گویند، چنانچه با اجرای تمام نکات تغییری ایجاد نشد به روان شناس برای هموار شدن مسیر تربیتی مراجعه فرمایید

فهیمه تمدنی( روانشناس بالینی ، زوج درمانگر)

مدرس مهارتهای فرزند پروری

سلام
در پاسخ به سوال شما مادر عزیز
چنانچه کودک اضطراب نداشته باشه و رفتار ناخن جویدن ناشی از اضطراب نباشه پیشنهاد میدم در وهله اول با نادیده گرفتن و بی توجهی کامل به رفتارهایی مانند سر کوبیدن و ناخن جویدن می توان این رفتارها را حذف کرد. و بعلاوه می توان شرایطی که منجر به اینگونه رفتارها می شود را تغییر داد، مانند زمانی که معمولا کودک موقع خستگی یا گرسنگی این رفتارها را دارد...
به این مادر عزیز توصیه می‌کنم به هیچ وجه کودک را با  تنبیه و یا دعوای شدید مواجه نکنید. 
دکتر نسرین محمودی
متخصص روانشناسی کودک و نوجوان

شاید بچه ها برای شناختن جنس مقابل کنجکاوی کنن اما اگه رابطه شون با والد همجنسشون صمیمی و گرم باشه، بیشتر از هرکسی از او و رفتارهاش درس می‌گیرن. پس مادر عزیز، نقش پررنگ پدرها توی رسیدن پسرشون به بلوغ جنسی رو نادیده نگیرید.

اگه احساس می کنید رفتار فرزندتون با جنسیتش تناسبی نداره، زمان دیدن نشونه‌ها موضوع رو به زبان خودش با او در میون بذارید. مراقب باشید بیش از اندازه در این مورد صحبت نکنید و به رفتارهاش واکنش نشون ندید و با نشون دادن رفتار درست در جریان زندگی، او رو به نقش خودش برگردونید. بچه ها بیشتر با دیدن یاد می گیرن، نه شنیدن.

اگه پسر کوچیکتون شبا اسباب بازی‌ای که با جنسیتش تناسب نداره رو در آغوش می گیره، هیچ راهی به اندازه تلاش‌های پدرش توی کنار آمدن او با جنسیتش تاثیرگذار نخواهد بود. پدر می تونه قبل از خواب براش داستان بخونه و حتی با کمک اسباب بازی‌های پسرونه داستان رو براش به تصویر بکشه تا پسربچه پس از چند دقیقه هیجان و خنده، با آرامش به خواب بره. برخورد غیرمستقیم پدر بیشتر از توصیه‌هاش می‌تونه روی انتخاب پسرش تاثیر بذاره.

قرار نیست پسرتون رو به خاطر ظاهر دخترونه‌ای که برای خودش ساخته سرزنش کنید اما بهترین برخورد با این رفتارهای بچه ها، ندیدن رفتارشونه. توی تربیت بچه‌ها، تقویت، تنها با رفتارهای حمایتی صورت نمی گیره، بلکه هر جلب توجهی چه سرشار از خشم باشه و چه با لبخند همراه شه، به ادامه دادن یا تشدید شدنش منجر می شه. 

وحیده علی میرزائی ـ روانشناس کودک

child_knowledge@

با سلام . چیزی که باید در مورد کودک شما بررسی شود میزان مداخله شما و همسرتان در کارهای کوچولوتون می‌باشد. چون در این بازده زمانی کودکان به شدت به مالکیت خود بر اعمال، رفتار و وسایلشون حساس می‌باشند . در صورت تمایل فرم تماس با ما را پر کرده و با روانشناس ما در ارتباط باشید.

سلام.

ابتدا والدین باید بدانند که کودک در بازه ی سنی 2-3 سال ، می‌خواهند استقلال خود را قبول کنند و دلشان می‌خواهد چیزهایی که می‌خواهند را بدست بیاورند تا بدانند که صاحب نظر هستند و خودشان را بشناسند. بهترین کاری که والدین می‌توانند انجام دهند این است که عکس العمل خیلی منفی به کودک نشان ندهند یعنی در مقابل پرت کردن وسایل گارد نگیرند ، مقاومت نکنند و به حالت تنبیه و پرخاشگری با کودک برخورد نکنند. زیرا هر عکس العملی که نشان می‌دهند مانند : چرا پرت میکنی ، کار بدی انجام دادی ، بچه ی بدی هستی و.. باعث می‌شود که کودک جلب توجه این چنینی بگیرد و این کار را تکرار کند. بهترین کار این است که والدین به این کار های کودک بی توجهی کنند و فقط سعی کنند در آن لحظه جایگزینی به کودک نشان دهند تا حواس کودک پرت شود منوط به اینکه کودک مشکل ریشه ای و روابط خانوادگی مشکل دار نداشته باشد. اگر کودک مسائلی مانند صرع و تشنج دارد باید این مسئله تحت نظر متخصص بررسی شود.

«دکتر نسیم گرامی زادگان ، دکتری تخصصی کودک و نوجوان»

سلام.

با توجه به شرایط فعلی کرونا که پیش آمده و بچه ها و خانواده ها فعالیت های روزمره ی سابق را نمی‌‌توانند انجام دهند و گاهاً روابط خانوادگی دچار مشکل شده است، این لجبازی و پرت کردن جزو خصوصیات اخلاقی بچه ها شده است و به صورت یک برون ریزی هیجان آن را انجام می‌دهند. در واقع تخلیه ی هیجانی ناشی از تفریحات سابق است و طبیعی است.اما مسئله ای که این وسط خود را نشان می‌دهد که بچه هایی که این برون ریزی را دارند اگر اختلال پیش زمینه ای خاصی نداشته باشند و کودک در این شرایط این اعمال را انجام می‌دهد تا حدودی نیاز به توجه والدین را نشان می‌دهد و می‌خواهند این نیاز به توجه ارضا شود. کاری که والدین می‌توانند انجام دهند یکسری بازی های خلاقانه و تفریحات خود که با توجه به شرایط ویژه ی کرونا بتوانند انجام دهند را با کودکان انجام دهند و برای کودک خود زمان زیادی بگذارند. زیرا حتی اگر در خانواده بحثی وجود نداشته باشد فشار روانی ناشی از شرایط کرونا بر کودک بسیار زیاد است. والدین باید سعی کنند که پیش از آنکه هیجان نهفته در کودکان از طریق فعالیت های پرخاشگرانه خود را نشان دهد ، به شکل مثبتی برون ریزی داشته باشد و فعالیت های مثبتی را مانند توپ بازی ، نقاشی ، دوچرخه سواری در پارکینگ خانه و... برنامه ریزی کنند تا این تخلیه هیجان صورت بگیرد.

اگر والدین تمامی این کار ها را انجام دادند و نتیجه نگرفتند ، به یک مشاور مراجعه کنند زیرا احتمالا شیوه ی فرزندپروری آنها مشکل دارد و نمی‌دانند با کودک چگونه رفتار کنند.

«دکتر نسیم گرامی زادگان ، دکتری تخصصی کودک و نوجوان»

کودکان توی تنظیم روابطشون با هم سن وسالان، دو دسته هستن:*کسانی که از دوستان خودشون کتک می خورن *کودکانی که حالت تهاجمی دارن و کتک می زنن

والدین می تونن با راهنمایی های توام با ملایمت، به کودک بیاموزن که از خودش دفاع کنه یا خشم خودش رو کنترل کنه.وقتی کودک بفهمه که به جای فرار کردن از دست دوستش که قصد کتک زدن او رو داشته، می تونه با او قطع رابطه کنه، این معنی برای او تداعی می شه که با حفظ استقلال خودش، عدم وابستگی خودش رو به دوستش نشان بده. در طول زمان، رفتار خشنونت آمیز طرف مقابل به دلیل از دست دادن همبازیش از بین خواهد رفت. برخورد منطقی و حرف زدن با کودک و استفاده نکردن از تنبیه بدنی و به جای اون استفاده از تکنیک محروم کردن کودک از یه مسئله خوشایند، رفتار تهاجمی او رو آروم خواهد کرد. کودکانی که والدین اونها برخوردی استدلالی و توضیحی با اونها دارن و با اونها صحبت میکنن، معمولا در برقراری ارتباط با دوستانشون موفق ترن، چون می دونن که چطور مشاجرات رو به شیوه ای مسالمت آمیز برطرف کنن. رفتارهای درست کودک رو تشویق کنید و به کودک در زمانهایی که بدون خشونت مسئله رو حل میکنه توجه نشان بدید. *کودک کتک زننده رو نادیده بگیرید و بیشتر توجهتون رو به کودک کتک خورده معطوف کنید. در این صورت کودک مهاجم برای رفتارش پاداشی نخواهد گرفت. باید به کودک توضیح داد که خشونت روش مناسبی برای حل مشکلات نیست و کتک زدن دوستش نه تنها کار درستی نیست که میتونه خطرناک باشه و به دوستش آسیب جدی وارد کنه. و اما برای اینکه دفاع کردن رو به فرزندتون آموزش بدید باید به او بگید: وقتی کسی بهت حمله کرد فورا فرد بزرگتری رو در جریان قرار بده و محکم به فرد مهاجم بگو: تو دیگه دوست من نیستی و من با تو بازی نخواهم کرد. اگه کودک به تنهایی موفق به اتمام دعوا نشد، شما می تونید با کودکی که او رو کتک زده مستقیم صحبت کنید. بهترین روش، بیان این جمله است: «اگه دست از کار زشتت برنداری، با من طرف خواهی بود». کودک تا 8 ،7 سالگی معمولا به حمایت والدین نیاز داره و باید بفهمه که می تونه روی کمک اونها حساب کنه. به این ترتیب اعتماد به نفس او بالاتر می ره و توی دعواهای بعدی مقاوم تر خواهد بود.

وحیده علی میرزائی ـ روانشناس کودک

آدرس اینستاگرام: child_knowledge@