اقتصاد نوازش به چه معناست؟
چقدر در نوازش دادن به دیگران دست و دلباز هستید؟ آیا به خودتان هم نوازش می دهید؟

اقتصاد نوازش
همهی ما در دوران کودکی در مورد گرفتن و دادن نوازش از والدینمان آموزشهایی دریافت کردهایم که این آموزشها در دوران بزرگسالی نیز روابط ما را تحت تاثیر قرار دادهاند و براساس آنها در تبادل نوازشهایمان رفتار میکنیم.
کلاود اشتاینر باور دارد که والدین ما، پنج قانون محدود کننده و بازدارنده در مورد تبادل نوازشها در دوران کودکی به ما آموختهاند:
وقتی که میتوانی نوازش بدهی، از دادن نوازش خودداری کن.
وقتی که به نوازش احتیاج داری، آن را طلب مکن.
وقتی که نوازش میخواهی، اگر هم به تو بدهند، آن را نپذیر.
وقتی که نوازش نمیخواهی آن را طرد نکن.
به خودت نوازش نده.
این پنج قانون در واقع اساس نظریهای است که اشتاینر آن را اقتصاد نوازش میداند. اشتاینر اعتقاد دارد که والدین برای کنترل فرزندانشان این قوانین را به صورت ضمنی به آنها القا میکنند. والدین برای اینکه نوازشها در انحصار خودشان باشد به کودکانشان میآموزند که نوازشها در سطح بسیار پایین است.
اشتاینر ادامه میدهد که ما به عنوان افراد بزرگسال، تحت تاثیر آموزشهای دوران کودکی، نا آگاهانه از این پنج قانون پیروی میکنیم. ممکن است خودمان را از گرفتن و دادن نوازش محروم کنیم، فکر میکنیم نوازش ظرفیت محدودی دارد و اگر آن را صرف کنیم، تمام میشود، یا ممکن است خودمان را زیر سلطهی افرادی قرار دهیم که در نوازش نقش انحصاری دارند. در صورتی که میتوانیم از این باورهای غلطی که والدین به ما تحمیل کردهاند عبور کنیم؛ و به این آگاهی برسیم که نوازشها به صورت نامحدودی در اختیار ما قرار دارند، به هر کسی، هر زمانی و هر مقداری که بخواهیم میتوانیم آنها را نثار کنیم، هرگز تمام نمیشوند، در کنترل ما هستند و وقتی که به ما داده شود، گرفتن یا نگرفتن آن تحت اراده ی ماست، میتوانیم آنها را آزادانه بپذیریم و یا بدون ترس آنها را رد کنیم.
به روابط خود دقت کنید، بر اساس کدام یک از این قوانین با نوازشها برخورد میکنید، خود را بشناسید، ارزیابی کنید، به حق انتخاب خود ایمان داشته باشید و خود را محدود به باورهای دوران کودکی نکنید. برای تغییر هیچوقت دیر نیست.
![]() |
چقدر در نوازش دادن به دیگران دست و دلباز هستید؟
انواع نوازش: نوازشهای کلامی و غیرکلامی
در هر نوع تعاملی، نوازشها ی کلامی و غیرکلامی دیده میشود. وقتی با حرفهایمان به دیگری توجه میکنیم از نوازش کلامی استفاده کردهایم. از سلام گفتن ساده گرفته تا تعریف و تمجید و ابراز محبت کردن و یا حتی تمسخر کردن و انتقاد کردن. نوازشهای غیرکلامی، هر نوع حرکت و رفتاری که با بدنمان بروز میدهیم را شامل می شود. مانند لبخند زدن، تکان دادن دست یا سر، اخم کردن، و یا بغل کردن و در آغوش گرفتن.
فرض کنید در خیابان راه میروید، ناگهان یکی از دوستانتان را میبینید که با اشتیاق به سمت شما میآید و به شما سلام میکند و میگوید: «خیلی دلم برایت تنگ شده، خیلی وقته ندیدمت». وقتی این جملات را میشنوید در واقع از طرف دوستتان نوازش کلامی دریافت کردهاید. از طرف دیگر، دوست شما وقتی که این حرفها را میزند، لبخند بر لب دارد، دستش را حرکت میدهد، ممکن است دست شما را بگیرد و یا شما را در آغوش بگیرد. به این رفتارها، نوازشهای غیرکلامی گفته میشود.
در واقع در هر نوع رابطهی متقابلی، تبادل نوازش وجود دارد. ما انسانها به دریافت نوازش نیاز داریم و همیشه در تقلا هستیم تا حضورمان از طرف دیگران و به خصوص نزدیکانمان درک شود. به تبادل نوازشهایتان در زندگی روزمره توجه کنید.
اگر والد هستید، چقدر به فرزندتان نوازش میدهید؟ اگر همسر هستید، کیفیت نوازشهایتان با همسرتان چگونه است؟ آیا پدر و مادرتان را غرق در نوازشهای مثبت میکنید، یا فقط گیرنده هستید؟ در محیط کار چگونهاید؟ آیا از زمانی که با همکارانتان سپری میکنید، لذت میبرید؟
آیا به خودتان نوازش می دهید؟
«خودنمایی نکن، پز نده، از خودت تعریف نکن، لاف نزن، شکسته نفسی داشته باش»
چقدر با این جملات آشنا هستید؟ و چقدر از دوران کودکی تا الان این جملات را از دیگران و به خصوص از پدر و مادر خود شنیده اید؟
از کودکی به ما آموختهاند که متواضع و فروتن باشیم و از خودمان تعریف نکنیم و اگر موفقیتی به دست آوردیم یا کسی از ما تعریف کرد، آن را ناچیز بشماریم و در این میان کسانی که این عادت را نداشته باشند، آنها را به خودخواه و مغرور بودن متهم میکنیم. اگر در مدرسه شاگرد ممتاز میشدیم یا در یک مسابقه نفر اول میشدیم، باید با بیاعتنایی و فروتنی میگفتیم «این که چیزی نبود» در بزرگسالی نیز به اینگونه رفتارها عادت کردهایم و سعی میکنیم که کودک مطیع و سازگاری باشیم. با این روند، پیشرفتهای خود را حتی در نظر خودمان نیز دست کم میگیریم، و خودمان را از خویشتن نوازی که منبع اصلی از نوازش است، محروم میکنیم.
ما میتوانیم در هر زمانی به خودمان نوازش دهیم، پیشرفتهای خود را به زبان بیاوریم، به خودمان هدیه دهیم، و اگر کسی از ما تعریف کرد به جای اینکه بگوییم: «نه اینطور نیست» یا «کار خاصی نکردم» بگوییم: «مچکرم»
![]() |
یک ورق کاغذ بردارید و بر روی آن هر چیز خوبی که میتوانید، دربارهی خود، بنویسید. برای این کار وقت کافی صرف کنید. کاغذ را در جایی که در دسترستان باشد، قرار دهید؛ و هرگاه که ویژگی جدید خوبی در مورد خودتان به ذهنتان رسید، بنویسید.
فهرستی از روشهایی که به وسیلهی آن میتوانید خود را نوازش دهید، گوش دادن به موسیقی دلخواه، آماده کردن غذای مورد علاقهی خود، سفر رفتن، و هر آنچه که برایتان خوشایند است را بنویسید. این نوازشها، جنبه ی پاداشی برای هیچ کاری نداشته باشد. با بالغ خود این لیست را ارزیابی کنید که آیا واقعا مثبت هستند و قابل دستیابی و مطمئن هستند، سپس یکی از آنها را برای خود انتخاب کنید. آنها را فقط برای وجود خودتان انجام دهید. هیچوقت برای مهربان بودن با خود دیر نیست.
مقالات بیشتر روانشناسی
- درج کدهای HTML ممنوع است.
- از ارسال تکراری خودداری فرمایید.
- بهتر است با حروف پارسی دیدگاه خود را تایپ کنید.
- به منظور کنترل و مدیریت محتوا، در صورت اضطرار، حق ویرایش و یا حذف نظر برای مدیریت محفوظ است.