اختلال اضطراب جدایی

چنانچه" اضطراب جدایی" یعنی ناتوانی کودک در تحمل دوری از مادر پس از 3 سالگی همچنان به همان شدت ادامه یابد و دلبستگی ایمن شکل نگیرد، رفته رفته کودک وارد فاز جدیدی از تجربه اضطراب می‌شود که دیگر طبیعی محسوب نمی‌شود. در کودکان پیش‌دبستانی این اضطراب ادامه یافته خود را با "اختلال اضطراب جدایی" نشان می‌دهد که می‌تواند پیش زمینه اختلالات اضطرابی در بزرگسالی باشد.

از نشانه‌های رفتاری و بدنی کودکانی که به اختلال اضطراب جدایی مبتلا می‌شوند می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

-دل درد، سردرد، تهوع و استفراغ هنگام دور شدن از والدین

-امتناع شدید، پریشانی و مقاومت هر روزه دربرابر هر واقعه‌ای که باعث دوری از والدین به ویژه مادر می‌شود مانند رفتن به مهد و مدرسه، تنها خوابیدن، تنها درمنزل ماندن

-ترس دائمی در مورد از دست دادن والدین و افراد مهم زندگی

-کابوس‌های مکرر شبانه، اختلال خواب و شب ادراری که به واسطه این اختلال ایجاد شده است.

نشانه‌های ذکر شده آن‌قدر شدید هستند که در روند طبیعی زندگی کودک و والدین اختلال ایجاد می‌کنند.

در نتیجه اختلال اضطراب جدایی غیرطبیعی و اضطراب جدایی طبیعی می‌باشد.

اقدامات تسهیل گرانه

والدین می‌توانند به منظور سرعت بخشیدن به عبور کودک از این مرحله و تبدیل اضطراب جدایی به دلبستگی ایمن از برخی اقدامات بهره ببرند.

• حضور با ثبات

مهمترین اقدام وشاه کلید تبدیل شدن وابستگی به دلبستگی، حضور با ثبات و رفتار توام با مهربانی و صبر و حوصله والدین به ویژه مادر در 18 ماه نخست زندگی کودک است. در این محدوده سنی جدایی‌های طولانی مدت بین مادر و کودک، چنانچه با پریشانی شدید کودک همراه باشد می‌تواند بر کند شدن فرایند گذار بیفزاید، در نتیجه بهتر است مادر در حد امکان در دسترس باشد.

در شرایط اجبار مانند شاغل بودن والدین، می‌بایست در مدت زمان عدم حضور والد اصلی که عمدتا مادر است، کودک نزد مراقبی باشد که بتواند خلاء عاطفی او را تا حدی پرکند مانند آشنایان درجه یک که رابطه خوبی با کودک دارند، پرستار مهربان و صبور و مهدهای کودکی که از مربیان مجرب و با تجربه‌ای برخوردار هستند.

• جدایی‌های تدریجی

بهتر است ساعات دوری کودک از مادر از 10-15 دقیقه شروع و بصورت تدریجی و طی یک دوره حداقل یک هفته‌ای افزوده گردد و این نکنه مدنظر قرار گیرد که مادر هنگام ترک کودک حتما با او خداحافظی کند و ناگهان غیب نشود و برای کودکانی که می‌توانند صحبت کنند، توضیح دهید که می‌روید و زود بازخواهید گشت، هنگام بازگشت نیز با روی باز از کودک استقبال نماید و هرچقدر که تمایل داشت او را در آغوش خود نگه دارد. همچنین می‌توانید از ساعت شنی برای روزهای اول استفاده کنید تا کودک از مدت زمانی حدودی که باید انتظار بکشد آگاه باشد. رعایت این نکات به کودک کمک می‌کند تا بتواند رفته رفته با شرایط جدید تطبیق یابد.

• قایم موشک

بازی یکی از نیازهای اساسی کودکان است و کودکان زیر دو سال از بازی با بزرگترها به ویژه والدین بسیار لذت می‌برند، کودکتان را از این هدیه ویژه بی‌نصیب نگذارید. بازی قایم موشک یکی از بهترین بازی‌ها برای کمک به تکامل توانایی نگهداری شئ است و انجام این بازی توسط مادر برای تعامل بهتر و تکامل مغز کودک مفید می‌باشد.

• قطع وابستگی فیزیکی

یکی از منابع وابستگی کودک که علاوه بر تغذیه موجب آرامش اوست، شیر مادر، پستانک و شیشه شیر است، بمنظور کاهش وابستگی فیزیکی کودک به مادر بهتر است از حوالی 18 ماهگی فرایند جداسازی از شیر مادر بصورت تدریجی و با صبر و حوصله آغاز شود. شیشه شیر و پستانک نیز در وابسته بودن کودک به یک منبع بیرونی و تجربه نکردن صحیح فرایند اضطراب و رسیدن به آرامش درونی از طریق دلبستگی ایمن، تاثیر گذار هستند، به بیان ساده تا زمانی که کودک چیزی برای چسبیدن داشته باشد نمی‌تواند این ترس طبیعی احتمال از دست دادن مادر را با گریه و چانه زنی تجربه کند و باحمایت مراقبان جانشین مادر، از روش‌های خلاقانه‌ای مانند انواع بازی‌ها و پرت کردن حواس برای کنار آمدن با استرس‌هایش بهره ببرد.

در نهایت می‌بایست دلبستگی ایمن از ایجاد رابطه عاطفی امن بین مادر و فرزند پدید آید تا برای رفتارها و ارتباطات کودک در بزرگسالی الگویی موثر باشد. زیرا ریشه اغلب مشکلات ارتباطی، شکست‌های عاطفی و مشکلات زناشویی‌، در سبک دلبستگی شکل گرفته افراد در کودکی آن‌ها می‌باشد. رد پای دلبستگی نا ایمن در یزرگسالان را عمدتا در روابط عاطفی می‌توان مشاهده نمود، کنترل گری، رفتارهای حسادت جویانه و پریشانی خاطر هنگام جدا شدن از شریک عاطفی از مهمترین نشانه‌های این مساله هستند، بنابراین به سلامت طی شدن این دوره نسبتا کوتاه در کودکی، تاثیر بزرگ و عمیقی بر بزرگسالی فرزندتان خواهد داشت.

مهدکودک الهه: خیابان شریعتی‌ـ خیابان بهارشیرازـ پلاک ۲۱	تلفن: ۷۷۵۳۹۴۰۵-۰۲۱

اختلال اضطراب جدایی

اختلال اضطراب جدایی غیرطبیعی و اضطراب جدایی طبیعی می‌باشد.

اقدامات تسهیل گرانه

والدین می‌توانند به منظور سرعت بخشیدن به عبور کودک از این مرحله و تبدیل اضطراب جدایی به دلبستگی ایمن از برخی اقدامات بهره ببرند.

مقالات بیشتر روانشناسی