شخصیت چیست؟

اغلب وقتی می‌خواهیم دیگران و خودمان را توصیف کنیم از واژه شخصیت استفاده می­‌کنیم همگی معتقدیم که می­‌دانیم معنای آن چیست؟

یک روانشناس اظهار داشت که اگر هر وقت از واژه من استفاده می­‌کنیم، مقاصد خود را بررسی می­‌کنیم، می­‌توانیم برداشت خوبی از معنی شخصیت داشته باشیم.

وقتی می­‌گوئید من، به واقع هر چیزی را در مورد خودتان خلاصه می­‌کنید.

- تمایلات و نفرت­‌ها، ترس ‌ها و موقعیت ‌ها، قوت‌ها و ضعف­‌ها، واژه من همان چیزی است که شما را به عنوان فردی مجزا از دیگران توصیف می‌کند.

- شخصیت از واژه Persona بدست آمده که به نقابی اشاره دارد که هنرپیشه­‌ها در نمایش بر چهره می­‌زنند پس براساس ریشه شخصیت می­‌توانیم بگوییم که شخصیت به ویژگی‌های بیرونی و قابل رؤیت ما اشاره دارد، آن جنبه­‌هایی از ما که دیگران می­‌توانند ببینند. در این صورت شخصیت ‌­ها بر حسب تأثیری که بر دیگران می­‌گذاریم تعریف خواهند شد یعنی آنچه که به نظر می‌­رسد که باشیم.

در واقع شخصیت جنبه قابل رؤیت منش‌فرد، به صورتیکه بر دیگران تأثیر می­‌گذارد است.

تعریف ما از شخصیت چیست؟

قطعاً وقتی از شخصیت سخن می­‌گوییم به چیزی اشاره می­‌کنیم که شامل به حساب آوردن چندین ویژگی فرد، کلی است یا مجموعه خصوصیات مختلفی است که از ویژگی‌های جسمانی سطحی فراتر می‌­رود و تعداد زیادی از خصوصیات ذهنی، اجتماعی و هیجانی را نیز در بر می­‌گیرد، خصوصیاتی که ممکن است نتوانیم مستقیماً ببینیم، شاید فرد بکوشد آن‌ها را از ما مخفی کند، یا شاید ما بکوشیم آن‌ها را از دیگران پنهان کنیم.

تعریف ما از شخصیت می­‌تواند منحصر به فرد بودن انسان را نیز در بر داشته باشد، شباهت­‌هایی را بین افراد می‌­بینیم، با این حال ما احساس می­‌کنیم که هر یک از ویژگی‌های خاصی برخورداریم که ما را از دیگران متمایز می‌­کند، ((شخصیت مجموعه ‌ای از ویژگی‌های بادوام و منحصر به فرد است که امکان دارد در پاسخ به موقعیت­‌های مختلف تغییر کند.))

در بعضی نظریه­‌ها، شخصیت فرد را از دوران کودکی می‌دانند و هر کس را بنده و اسیر گذشته می‌دانند و در بعضی نظریه­‌ها گرایش به سوی آینده و انگیزه­‌های رفتاری را در ساخت شخصیت او مؤثر می‌دانند. در نظریه­‌های دیگر آدمی به صورت یک واحد کل دیده می­‌شود که هر یک از رفتارش وابسته به رفتارهای دیگر و متأثر از آن‌هاست و درک شخصیت افراد بدون شناخت زمینه‌های سازنده آن به درستی میسر نیست.

در روانشناسی شخصیت، تعاریف مختلفی از شخصیت ارائه شده که هریک بر وجهی از شخصیت تأکید کرده‌­اند. هیلگارد شخصیت را الگوهای رفتار و شیوه­‌های تفکر که نحوه سازگاری شخص را با محیط پیرامون تعیین می­‌کند، تعریف کرده است. در حالیکه برخی دیگر شخصیت را به ویژگی‌های پایدار فرد نسبت داده و آن را به صورت مجموعه ویژگی‌هایی که با ثبات و پایداری داشتن مشخص هستند و باعث پیش ­بینی رفتار فرد می‌شوند تعریف می­‌کنند.

در ادامه‌ی مبحث با نظریه‌های روانشناسان بزرگ با ما باشید...