ریشه و علت شب ادراری در کودکان

شب ادراری کودکان مشکلی شایع است. در گذشته برای رهایی از این مشکل انتخاب‌های متعددی پیش روی والدین و فرزندانشان قرار نداشت، اما اخیرا برای از بین رفتن این مسأله لازم به صبر نیست تا کودک بزرگ شود و مشکل خودبه خود حل شود. انواع ابزارها، درمان‌ها و تکنیک‌ها به کودکان کمک می‌کنند تا در طول شب،  رختخوابی خشک و تمیز داشته باشند.

علت شب ادراری کودکان چیست؟

این احتمال وجود دارد که شب ادراری کودکان نتیجه‌ی بیماری‌های پنهان در بدن آن‌ها باشد. با این وجود بسیاری از کودکان بدون ابتلا به هیچ گونه بیماری خاصی صرفا دچار مشکل شب ادراری هستند. درواقع، تنها در بخش کمی از کودکان علت اساسی و حقیقی خیس کردن رختخواب قابل شناسایی است. با این وجود نمی‌توان تشخیص داد که بی‌اختیاری ادرار در افراد ناخودآگاه صورت می‌گیرد یا با کنترل و بنا به علتی مشخص به وقوع می‌پیوندد. در این‌باره نمی‌توان احکام کلی صادر کرد یا افراد با این مشکل را خیره‌سر، نافرمان و تنبل خواند. همان‌طور که عنوان شد، علت اساسی و بنیادین این مسأله به سختی محرز می‌شود.

انواع شب ادراری در کودکان

دو نوع کلی از شب ادراری وجود دارد:
شب ادراری اولیه
شب ادراری ثانویه
در بی‌اختیاری ادراری اولیه، از سال‌های ابتدایی کودکی فرد بدون وقفه دچار این مشکل می‌شود و همیشه شب‌هایی خیس و مرطوب را در رختخوابش تجربه می‌کند. بی‌اختیاری ادراری ثانویه دومرتبه، زمانی آغاز می‌شود که کودک برای مدت مشخص و قابل توجهی (حداقل ۶ ماه) مشکل بی‌اختیاری را تجربه نکرده است. بعد از مدت زمانی دوباره اوضاع سابق تکرار می‌شود.
به طور کلی بی‌اختیاری ادراری اولیه نشان دهنده‌ی ضعف و نابالغ بودن سیستم عصبی است. کودکی که شب‌ها بی‌اراده ادرار می‌کند، قدرت تشخیص احساس پربودن مثانه در حین خواب را ندارد، بنابراین برای تخلیه‌ی مثانه‌ی خود در طول شب بیدار نمی‌شود.

دلایل شب ادراری کودکان: دلایل شب ادراری می‌تواند از موارد زیر یا تلفیقی از آن‌ها باشد.

کودک هنوز قادر به نگه داشتن ادرار در تمام طول شب نیست؛
وقتی مثانه پر است، کودک نمی‌تواند برای تخلیه بیدار بشود. برخی از کودکان نیز مثانه‌ای کوچک تر از هم سنین خود دارند؛
کودک حجم زیادی از ادرار را در غروب و طول شب تولید می‌کند؛
در طول روز کودک عادت رفتن به دستشویی ندارد. بسیاری از کودکان از روی عادت نیاز به تخلیه مثانه در طول روز را نادیده می‌گیرند و به دستشویی نمی‌روند و تا جایی که ممکن است، ادرارشان را نگه می‌دارند. همه‌ی والدین با صحنه‌هایی این چنینی آشنا هستند: کودکی که ادرارش را نگه داشته است و به خود می‌پیچد، پاها را ضربدری کرده، صورتش نشان می‌دهد که تحت فشار است، پیچ وتاب می‌خورد، بعضا چمباتمه می‌زند و محل ادرار را برای کنترل وضعیت فشار می‌دهد.
شب ادراری ثانویه می‌تواند نشان از وجود مشکلی پنهان از نظر جسمی با عاطفی در فرد باشد. بچه هایی که دچار این نوع از بی‌اختیاری هستند، به احتمال زیاد نشانه‌های دیگری مانند بی‌اختیاری در طول روز را نیز بروز می دهند.

عوامل خطرساز در ایجاد شب ادراری کودکان چیست؟

جنس مذکر بیشتر به شب ادراری دچار می‌شود، عوامل وراثتی نیز در بروز این مشکل بی تأثیر نیست.
برخی مشکلات و اختلالات تشریحی بدن و بیماری‌های مانند بیماری‌های: کلیوی، مثانه یا سیستم عصبی می‌تواند منجر به بی‌اختیاری ادراری بشود.
آپنه خواب؛ یبوست مزمن؛ سوءاستفاده‌ی جنسی؛ مصرف بیش از حد مایعات قبل از رفتن به رختخواب؛ عفونت مجاری ادراری؛ برخی مواد و داروها مانند کافئین

زمان مراجعه برای درمان پزشکی شب ادراری کودکان چه موقع است؟

زمان مراجعه به پزشک برای درمان شب ادراری کودکان بسته به شیوهی اثرگذاری این مشکل بر کودک و والدین متغیر است.
اگر کودک علائم خاصی بروز نمی‌دهد و فقط شب‌ها دچار بی‌اختیاری ادراری می‌شود، لزومی به مراجعه به پزشک وجود ندارد و این مراجعه وابسته به تصمیم والدین است.
سن ۵ تا ٧ سالگی، زمان مناسبی برای پیگیری درمان شب ادراری کودکان است.
اگر کودک علائم و مشکلات خاصی بروز نمی‌دهد، لزومی به مراجعه به کلینیک تخصصی شب ادراری نیست و معاینه‌ی پزشک اطفال کفایت می‌کند.
در صورتی که نشانه‌های جسمی و رفتاری خاصی در کنار شب ادراری بروز پیدا می‌کند، باید سریعا به پزشک مراجعه و مشکل به طور جدی پیگیری بشود.